6
Mehlahn Antaiokus Kapahmen
(Tehk 2 Makapi 1.11-17; 9.1-29; 10.9-11)
Nindokon Nanmwarki Antaiokus Kapahmen eh ketin seiseiloakseli nan Mesopodamia, e karongehda duwen kahnimw ehu nan Persia me adaneki Elimais, me ndandki eh inenen rek en kohl oh silper. Tehnpas ehu mie mwo me diren kepwe, mehn sansar kohl, tehtehn mahwen oh ekei soangen dipwisou kesempwal me Aleksander, nein Pilip, mehn Masedonia, me wia keieun nanmwarkien Krihs, ketikipenehng wasao. Antaiokus eri ketla oh song en kalowehdi kahnimwo oh ketikihsang dipwisou kesempwal pwukat, ahpw kupwure sohte pweida, pwe ni tohn kahnimwo ar rongada duwen sapwellime koasoandi re uhdahte pelianda oh mahweniong. E ahpw pweiekla oh pwuralahng Papilon sarohdi oh nsensuwed.
Ni eh ketiket Persia, meninkeder men ahpw lel reh pakairkihong duwen karis ko me pekederlahng Sudia ar lohdier. Oh duwen Lisias oh nah sounpei ko ar tangasangehr mehn Suhs ko me ahnsowo kehlailkilahr tehtehn mahwen kapw, aramas oh depwisou kan me re adihasang rehn karis me lohdi kan. 1 Mak. 1.54. Mehn Suhs ako kesehdihsang pohn pei sarawio dikedik en eni me adaneki “Sansal Kansensuwed Likemisiko” me Antaiokus ketikidahng pohn pei sarawien Serusalem. Re pil kapilkipene Tehnpas Sarawio kehl ile kei duwehte mehn mahso; re pil kalowehdi Pedsur, ehu sapwellimen nanmwarki kahnimw ko oh kakehlakahla.
Ahnsou me Nanmwarki Antaiokus karongehda pakair wet, e inenen kupwur pahtoukihla oh pwunodkihda kowahlap iei me e ketla nan wasahn sapwellime seimwoak oh kupwukupwure ni kupwur toutou mwuledek duwen sapwellime koasoandi kan eh sohte pweida. E ketiket wasao oh wie luhmwuhmwki erein rahn tohto, sapwellime pahtou ahpw lalaudlahte, e lao ketin pehmada me e pahn pwoulahr. 10 Ih eri malipepene irail koaros me e ketin kamwarehkihda “Kompoakepahn Nanmwarki” oh mahsanihong irail, “I solahr kak meir, pwunod oh nsensuwed kauwelahr mohngiongiet. 11 I kin mengimengloalki dahme kahpwal pwukat lelohngkin ie, pwehki ei kin kadek oh aramas koaros kin perenkin ie nindokon ei kakaun wehi pokon. 12 Ahpw met I tamandahr sapwung kan me I wiadahr nan Serusalem, ni ei wahsang dahl silper koaros oh kohl koaros sang nan Tehnpas Sarawio oh song en kemehla mehn Sudia kan ni soh kahrepe. 13 I dehdehkier me sang ni kahrepe pwukat me I mihkilahr nan paisuwed wet, oh nektehn pahn imwisekla ni nsensuwed laud nan sapwen liki wet.”
14 Mwuri, e ahpw malipehdo Pilip, emen sapwellime sounkaweid likilik oh idihada pwehn wia wiliepe nan wehio pwon. 15 E ahpw ketikihong sapwellime lengilengo, oh sapwellime likou reirei, sapwellime rihng en nanmwarki, oh kamanahiong en kaweidada sapwellime seriso Antaiokus Kelimmen oh kaianehda pwehn wiahla nanmwarki. 16 Nanmwarki Antaiokus pwoula Persia ni pahr 149.h PAHR 149: Sounpar wet pahrekiong pahr 163 mwohn Krais.
17 Ni Lisias eh rongada pwoulahn nanmwarkio, e ahpw lohkihda me Antaiokus, sapwellimen nanmwarki seriso me uhd wiliandi eh pahpa wiahla nanmwarki. E apwalihada Antaiokus sang ni eh tikitik oh ih kihong mware Eupator.
18 Ni ahnsowo imwintihti ko me mihmi nan kelen mahwen en Serusalem kapilpene mehn Israel ko limwahn Tehnpas Sarawio oh songosong ahnsou koaros en kahpwalirailla oh sewesehda mehn liki kan. 19 Sudas eri koasoanehdi en katokihedi ar tiahk suwed kan, e ahpw kapokonepene mehn Israel koaros pwe re en mahweniong wasao oh kaloke irail. 20 Aramas ako eri pokonpene oh tapihada kapilpene kahnimwo ni pahr 150.i PAHR 150: Sounpar wet pahrekiong pahr 162 mwohn Krais. Re wiahda pasapas en mahwen kei oh tuhke kalaimwun kei mehn doakoapeseng ewen kelen wasahn mahweno.
En Antaiokus Kelimmen oh Lisias ara Mwekid en Mahwen kan
(Tehk 2 Makapi 13.1-26; 11.22-26)
21 Ahpw ekei aramas ako me mihmi nan kelen mahweno tangdoaui pitla oh iangala mehn Israel suwed kei, re ahpw kohla rehn nanmwarkio oh ndaiong, 22 “Ia erein at pahn patohwan awiawih wiepen pwung en nin limomwien oh omwi pahn ketin kaloke at tungoal imwintihti kan? 23 Se patohwan inoukidahr me se pahn uhpaiong semomwio oh idawehn sapwellime koasoandi kan oh peikiong sapwellime kosonned akan. 24 Ahpw soangen kamwahu da me soahng pwukat wiahiong kiht? Pein tohn at wehi kan wialahr at imwintihti. Re kemelahr me tohto reht me re kak diar oh adihasangehr at tungoal dipwisou kan. 25 Ahpw kaidehkte kiht me re kauwelahr pwe pil tohn wehiet me karanih irail. 26 Oh met re kapilpenehr kelen mahweno nan Serusalem oh re koasoakoasoane re en kalowehdi. Re pil kakehlakalahr Tehnpas Sarawio oh kahnimw Pedsur. 27 Ma komw sohte pahn mwekid mwadang, re uhdahn pahn wiahda soahng suwed tohto sang met kan, eri, komwi sohte pahn kakohng katokihedi.”
28 Ahnsou me nanmwarkio karongehda mepwukat, e inenen engiengda kowahlap. E ahpw ketin kapokonepene sapwellime sounkaweid keieu likilik ko, kaunen sounpei ko, kaunen sounpein dak oahs ko. 29 E pil malipehdo sounpei me kin ale pweipwei sang nan wehi teikan oh sang ni deke kan en Krihs. 30 Eri, iet tohtohn sapwellime karis: sounpein nansapw 100,000, sounpein dak oahs 20,000, oh elepant me samanih mahwen 32. 31 Nanmwarkio oh sapwellime karis ahpw kotehla Idumea oh kapilpene Pedsur, wasa me re mahmahwen ie rahn tohto. Re wiahda pasapas kei oh tuhke kalaimwun mehn doakoapeseng ewen kehl kan, ahpw tohn kahnimwo kehlailete uhwong irail oh kohieisangete nan kahnimwo isikala ar tehtehn mahwen ko.
32 Sudas eri pweiekla sang ni kelen mahweno nan Serusalem oh kauwada eh kahnimpwal nan Ped Sekaraia pwehn karompwahdi mwekid en sapwellimen nanmwarki karis. 33 Mandahsang rahno ninsohrahnie nanmwarkio mwadangete ketin kadar sapwellime kariso pohnial kolahng Ped Sekaraia, wasa karis riauo kaunopada ie re en mahwen oh sowi ko ahpw pepeuk. 34 Re kanampilehki elepant ko pilen kreip oh pilen mulperi, pwe re en pwahtiet nan mahwen. 35 Re nehkpeseng mahn kalaimwun ko ong pwihn siluh en sounpei ko, emenemen elepant ong pwihnen sounpei kid, me mehn perehre mie ni mwaremwarerail kan oh lisoarop mete, oh ong sounpein dak oahs limepwiki. 36 Irail pwukat kin ieiangete elepanto. 37 Mie pasapas kehlail ehu me pirapiriong pohn tihnsewen emenemen elepant, oh sounpei silimen kin dake emen elepant, iangahki sountangahkio. 38 Lisias koasoanehdi pwe luhwen sounpein dak oahs ko en mi ni palimaun oh palimeing en kariso, pwe kariso en doare sounpein dak oahs ko ni ahnsou re pahn kasikasikih ar imwintihti. 39 Ni ketipin eh dakerada tehtehn mahwen prons oh kohl ko, linge pa kin piripir pohn nahna kan oh maramarain duwehte mehn ndil kei. 40 Apali sapwellimen nanmwarki kariso irihrek pohn pwel en keilen nahna kan, a apali wasa patapat akan, ahpw re mwekimwekiwei ni keneinei oh sonamwahu. 41 Aramas koaros inenen mwasepwehkada ni ar rongada ngilen ar mwekid, kumwusek en pahn nehrail kan oh sekesekpenehn tehtehn mahwen kan oh mwekid en lapalahn kariso.
42 Sudas oh nah karis mwekidla pwe re en mahwen oh re mwadangete kemehla sounpei 600 sang nan sapwellimen nanmwarki kariso. 43 Ahnsou me Eleasar, nein Saura, me adaneki Aparan, kilangada me emen elepant ko lapala sang meteiko oh kapwatki kilel en nanmwarki, e ahpw kihkihong me nanmwarkio ketiket powe, 44 kahrehda eh meirongkihla eh mour pwehn kapitala rie aramas ako, e ahpw ndandkihla mehlel rehn rie ko kohkohlahte. 45 E tangalahng elepanto me mihmi napwungen pwihnen sounpein nansapw ko, kemekemehla sounpei ni palimaun oh palimeing oh loiloiong sounpei kan me mi mwowe. 46 E ahpw tengehte pahn edin elepanto doakoahki nah kedlahso kemehla. Mahno eri pwupwudihte powe idangedi kemehla. 47 Ni mehn Suhs ako ar kilangada duwen kehlail en sapwellimen nanmwarki kariso oh duwen ar kommwad, re uhdahte pweieklahsang.
48 Nanmwarkio oh sapwellime karis ahpw mwekidlahng Serusalem pwe re en mahweniong mehn Suhs ako oh kauwada sapwellime impwal ko wasao pwehn alehdi Sudia pwon, iangahki Serusalem. 49 E ketin wiahda inou en meleilei ong mehn Pedsur ko, me kohieisang nan ar kahnimwo pwehki eh sohla kanarail mwenge me re pahn kangkang ni ar pahn mahmahweniong nanmwarki; pwe ahnsowo iei ahnsoun sounpar en Sapad, ahnsou me sohte poad wahnsahpw kin wiawi. 50 Nanmwarkio eri ketin kalowehdi Pedsur oh ketikihdiong wasao pelin sounpei ehu pwe en sinsile. 51 E ahpw kapilpene Tehnpas Sarawio oh mahmahweniong erein ahnsou reirei. E ketin kauwada pasapas en mahwen kei, tuhkehn kauwehla ewen kehl kan oh wasahn kesehla kisiniei, oh mehn kesingki takai oh ketieu. 52 Mehn Suhs ako me mihmi nan kahnimwo pil wiahda soangen misihn en mahwen kei me re pahn pelianki ar imwintihti ko, kahrehda mahweno wiewiawi ahnsou reirei. 53 Ahpw sohla kisinmwenge nan imwen nahk en Tehnpas Sarawio pwehki eh sounpar en Sapad oh pwehki aramas ako me tangasang rehn mehn liki ko oh tangala Sudia ar kanekehsang kisinmwenge koaros me mihmi nan imwen nahk kan. 54 Lehko inenen uk mehlel ong aramas akan me kahrehda aramas tohto kohkohpeseng, emenemen kohkolahng nan eh wasa oh me malaulau me luwehdi pwe re en doandoare Tehnpas Sarawio.
55 Nindokon, Pilip, me Nanmwarki Antaiokus idihada mwohn eh pwoula, pwehn sukuhlihada sapwellime seriso pwehn wiahla nanmwarki ehu rahn, 56 ahpw pwurodo sang Persia oh Media. E pwurodo iangahki sapwellimen nanmwarkio karis, e ahpw songosong en uhd kaunda wehio. Ahnsou me Lisias rongada rohng wet, 57 e mwadangete koasoanehdi en pweiekla oh kohkohlahsang irail. E ndaiong nanmwarki pwulopwulo, sapwellime lapalap akan oh sapwellime sounpei kan, “Kitail luluwetala rahn koaros, kanatail mwenge wie tikitiklahr, wasa me kitail mahmahweniong inenen kehlail. Pil ehu, mie atail pwukoa en apwalih wehi. 58 Eri, e konehng kitail en peki mahk oh wiahda inou en minimin ong mehn Suhs akan oh pil ong wehio pwon. 59 Kitail pahn mweidohng irail re en mour oh saledek nin duwen ar tiahk oh kosonned akan duwehte me re kin wia mahs. Soangen apwal pwukat koaros tepida pwehki atail keinapwihdi sang irail re en idawehn arail kosonned oh tiahk kan.”
60 Nanmwarkio oh lapalap ako eri pwungki soangen kaweid wet. Lisias eri kadaralahng mehn Suhs ako koasoandi en miniminpene, mehn Suhs ako eri pil pwungki. 61 Ni nanmwarkio oh lapalap ako ar kahukilahr ar pwungki ire wet, oh pwehki kahula wet mehn Suhs ako saledekla oh pedoisang nan ar kelen mahweno. 62 Ahpw ahnsou me nanmwarkio ketila ni Tehnpas Sarawio ni Nahna Saion oh mahsanihada duwen wasao eh inenen kehlail, e ahpw pweiekla oh kauwehla sapwellime kahula me e wiadahro oh koasoanehdi pwe kehl me kapilpene Tehnpas Sarawio en kerengpeseng. 63 E ahpw mwadangete ketiketla sang wasao ketiketlahng Andiok, wasa me e diarada ie me Pilip kalowedier kahnimwo oh kaundahr wasao. Nanmwarkio ahpw mahweniong Pilip oh kalowehdi kahnimwo.

6:6: 1 Mak. 1.54.

h6:16: PAHR 149: Sounpar wet pahrekiong pahr 163 mwohn Krais.

i6:20: PAHR 150: Sounpar wet pahrekiong pahr 162 mwohn Krais.